COVİD-19 salgınıyla ilgili TPD çalışmaları

Değerli Meslektaşlarımız,

COVİD-19 salgınının ülkemizi de etkilemesiyle birlikte Türkiye Psikiyatri Derneği’nin birçok çalışma birimi ve üyesi salgınla ilgili yapılması gerekenler için harekete geçti. Bu süreçte üyelerimizin planladığı, sürdürdüğü girişimleri ve önerileri iletmesi, diğer kişilerle temas  kurabilmesi ve tarafımızca koordinasyon sağlanabilmesi amacıyla tpdcovid19@gmail.com adresi oluşturuldu. Doğrudan MYK üyeleriyle ya da bu posta adresi aracılığıyla iletişime geçen çok sayıda meslektaşımız ve girişilen çalışma oldu. Bunları sizlerle paylaşmak istedik.

İlk günlerde çeviri ve uyarlama, sonra özgün metinler de olacak şekilde ‘COVID-19 ve Ruh Sağlığı’ ile ilgili çok sayıda yazı hazırlandı.

• Ağırlıklı olarak çalışma birimleri tarafından oluşturulan bu metinler, gözden geçirilip düzenlenerek sitemize yerleştirildi. Doğrudan ilaç tedavileriyle ilgili olanlar dışındaki metinler herkesin erişimine açık şekilde paylaşıldı.
• Bu metinlere kolay ulaşılabilmesi için sitenin açılış sayfasından başlanarak yönlendirmeler yapılan ‘COVID-19 ve Ruh Sağlığı’ sekmesi oluşturuldu.
• Üyelerimizden gelen talep üzerine burada yayımlanan metinlerin üyeler tarafından indirilerek kullanılabilmesi için ‘TPD Kütüphanesi’nde ‘COVID-19’ klasörü oluşturuldu.
• Bu sekmedeki bazı yazılar üyelerimiz tarafından Kürtçe ve Arapçaya çevrilmeye başlandı, hazırlandıkça yayımlanması planlandı.
• Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu ile irtibat kurularak, TPD sitesindeki sekmeye farklı Dernek çalışmalarına yer verilen http://hekimlik.org/koronavirus sitesine yerleştirilmesi sağlandı.

Sağlık çalışanlarının COVİD-19 salgını ile ilgili olağanüstü bir iş yükü ile karşılaşması bekleniyor. İş yoğunluğu ve hastalıkla ilgili olumsuz etkenler dışında, malzeme eksikliği ve yetersiz bilgilendirme gibi nedenlerle sağlık çalışanlarının ruhsal olarak zorlanabileceği öngörülüyor. Bu konuda salgınla ilgili çalışanlara yönelik hızlı psikiyatrik desteğin sağlık hizmeti verilen kurumlarda düzenlenmesinin önerildiğine ‘Krize müdahale’ yazısında değinmiştik. Ancak birçok meslektaşımızın da görev yerleri dışında, COVİD-19 servislerinde veya acil servislerde görevlendirilme olasılığı bu yükün hafifletilmesini gerekli kılmaktadır. Bu nedenle bazı kurumların kendi çalışanlarına, Bakırköy RSHH Psikoterapi Merkezi’nin tüm sağlık çalışanlarına yönelik girişimleri olmuştur. Sağlık Bakanlığının kamuda çalışan hekimlerce yürütülen bir ‘Destek Hattı’ girişimi olduğundan haberdarız. Eşzamanlı olarak TPD üyeleri tarafından da aşağıda yer alan girişimler başlatılmıştır. 

• Hekimler ve diğer sağlık çalışanlarının takip ve tedaviden ziyade telefon görüşmesiyle sınırlı kalmak üzere danışmanlık hizmetine erişebileceği “Türkiye Psikiyatri Derneği Sağlık Çalışanları Destek Hattı” kurulması planlanmıştır.
• Gönüllü yürütülebilecek  bu Destek Hattı’nın teknik alt yapısı için maddi kaynak sağlanmış ve hazırlıklar tamamlanmıştır. Görev almak isteyen üyelerimize yapılacak çağrı sonrasında hızlıca uygulamaya geçilmesi planlanmaktadır.
• Üyelerimiz tarafından geliştirilen akıllı telefon uygulamalarıyla sağlık çalışanlarının ruhsal zorlanmaları konusunda destek girişimleri pilot uygulama aşamasındadır, değerlendirilmesi gerekmektedir.
• Salgınla ilgili hemen tüm ülkelerde hemen tüm tıp uzmanlık alanlarında teletıp uygulamalarına geçilmiş, bunun yüz yüze görüşmenin bulaşla ilgili sakıncalarından korunmanın yanı sıra, kronik takip gerektiren hastaların hastaneye gelişlerinin önüne geçilmesi için önerildiği görülmüştür. Psikiyatri alanında da artan şekilde kullanılmaya başlanan uzaktan görüşmelerle ilgili iyi uygulama önerilerine değinilen, mesleki ve etik ilkelerin izlenmesine yönelik uyarılara yer veren bir metin ‘COVİD-19 ve Ruh Sağlığı’ sekmesinde yayımlanmıştır.
• Sağlık Bakanlığının psikiyatri de dahil olmak üzere pek çok tıp alanında çevrimiçi uygulamaları yaygınlaştırmak konusunda çalışmaları olduğu öğrenilmiş, temasların sürdürülmesine karar verilmiştir.

Salgınla mücadelenin psikososyal boyutunun yönetilmesi ve sürdürülmesinde ruh sağlığı uzmanlarına önemli görev düştüğü bilinmektedir.

• Ruh sağlığı çalışanlarının meslek örgütlerinin temsilcileri bir araya gelerek bu konuda sürdürülen çalışmaların eşgüdümü konusunda girişimlerde bulunmuştur. Bu kurulun organizasyonu ve işleyişiyle ilgili çalışmalar devam etmektedir.
• Koronavirüs Bilim Kurulu’na yazılı ve sözlü olarak salgınla mücadelenin psikososyal boyutuyla ilgili öneriler iletilmiştir. Bu bağlamda yerel ve ulusal kurullarda psikiyatri uzmanlarına yer verilmesi, salgınla ilgili bilgilendirmelerin uygun şekilde, açık ve düzenli yapılması, sağlık çalışanları ve risk grupları başta olmak üzere psikososyal desteğin planlanması, sağlık çalışanlarının bilgi ve kişisel koruyucu ekipman eksiğinin giderilmesi, ruhsal bozukluğu olan, yatarak ve ayaktan tedavi gereksinimi sürenlerle ilgili bir planlama yapılması gerekliliği iletilmiştir. Bu konularda görüşmelere devam edilmektedir.
• Bilim Kuruluna iletilen öneriler Sağlık Bakanlığı Ruh Sağlığı Daire Başkanlığı’na ve Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne de yazılı ve sözlü olarak iletilmiştir.

• Sağlık Bakanlığı Ruh Sağlığı Daire Başkanlığı’na Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerinin salgın koşullarında işleyişiyle ilgili sorun ve öneriler iletilmiştir.
• Birçok sağlık kuruluşunda elektif olmayan işlemlere ara verildiği, sürdürüldüğünde de seyreltilmeye çalışıldığı için Adalet Bakanlığı’na psikiyatrik bakımdan durumu tıbbi aciliyet taşıyanlar dışında yargı organlarınca denetimli serbestlik, bilirkişilik veya tedavi talebiyle hastanelere sevklerin durdurulması isteğiyle ilgili yazı gönderilmiştir.

Salgınla ilgili olarak sağlık çalışanlarının ve toplumun ruh sağlığının korunmasına yönelik bilgilendirmenin yaygın ve kolay erişilebilir şekilde yapılmasına öncelik verilmiştir.

• MedyascopeTV’de kısa süre önce başlayan ‘Psikiyatriden Gündeme’ programının öngörüldüğü gibi stüdyodan canlı yayınlanması kanalın çalışma düzenindeki değişiklik nedeniyle mümkün olmadığından, hızlı temin edilen teknik altyapıyla stüdyo dışı kayıt uygulamasına geçilmiştir. İlki Prof. Dr. Raşit Tükel’le ‘Salgın ve Ruh Sağlığı’, ikincisi Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu’yla ‘Salgın ve Yaşlılık’ konulu iki program yayımlanmıştır. Yayınları kaçırdıysanız program kaydının TPD’nin YouTube kanalına da yerleştirileceğini belirtmek isteriz. 
• Hem sağlık çalışanlarına hem de toplumun geneline salgın sırasında ruh sağlığıyla ilgili önerilerin iletilebilmesi amacıyla geniş kapsamlı bir kampanya girişiminde bulunulmuştur. Profesyonel destekle sürdürülen bu çalışma kısa sürede kamuoyu ile paylaşılacaktır.
• Ulusal ve yerel TV ve radyo kanallarının konuşmacı, yazılı basının röportaj talepleri TPD üyesi psikiyatri uzmanlarıyla karşılanmakta, Türkiye Psikiyatri Derneği’nin önerileri yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır.

Tüm bu çalışmaların Türkiye Psikiyatri Derneği üyelerinin zor zamanlarda sergilediği üstün dayanışma becerisinin yansıması olduğu kanaatindeyiz. Salgınla ilgili bilimsel dayanakları olan, dayanışmaya vurgu yapan çabalarımızın kamuoyu tarafından da yakından izlendiği ve takdir edildiği anlaşılmaktadır. Önümüzdeki dönemde de benzer güçlü, dinamik yanıtı hep birlikte sürdürebilmeyi umuyoruz. Bu çalışmalar konusunda görüş, öneri ve katkılarınızı bizlerle paylaşmanızdan memnuniyet duyarız.

Öncelikle kendinizi ve çevrenizi sağlıklı tutmanız, sağlık hizmeti verirken kişisel koruyucu tedbirlere özen göstermeniz gerektiğini hatırlatır, bu dayanışmayla, hep birlikte bu sürecin üstesinden gelebilmeyi umduğumuzu belirtmek isteriz. Sağlıkla kalın.

Saygılarımızla,

Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Kurulu