SAĞLIK BAKANLIĞI RUH SAĞLIĞI YÜRÜTME KURULU TOPLANTISI RAPORU
13 Eylül 2006 günü yapılacağı ilan edilen ve daha sonra ertelenen toplantı 20 Ekim 2006 günü yapıldı.
Toplantıya Dr. Fehmi Aydınlı (SB Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı) başkanlık etti. Katılımcılar, Dr. Mustafa Sercan (Türkiye Psikiyatri Derneği), Psk. Gonca Soygüt (Türk Psikologlar Derneği), Dr. Oğuz Karamustafalıoğlu (SB Şişli Etfal Hastanesi), Dr. Medaim Yanık (SB BRSHH), Dr. Hayati Baykan (Ruh Sağlığı Daire Başkanı), Dr. Toker Ergüder (SB Madde Bağımlılığı Daire Başkanı) ile birlikte tedavi hizmetleri, personel, strateji geliştirme bölümlerinden bürokratlar.
Ekte sunulan çalışma grubu raporu toplantıda dağıtıldı. Bu raporda 11 Haziran 2004 tarihinde toplanan SBRS Danışma Kurulu’nda belirlenen 28 Maddelik acil önlem başlıkları ve bu kapsamda yapılmış olanlar sıralanmaktadır. Bugüne dek başlık kapsamında harekete geçilen alanlar ve yapılanlar aşağıda sıralanmıştır:
SB tarafından oluşturulan toplantı gündem başlıkları şöyleydi:
1. Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı
11 Haziran 2004 tarihli danışma kurulunda saptanan öncelikli başlıklar ve bu yıl sunumu yapılan Ulusal Ruh Sağlığı Politikası Raporu kapsamında yer alan başlıklar göz önüne alınarak bir Ruh Sağlığı Eylem Planı hazırlanması amaçlanmaktadır. Toplantıda bu planın kapsamı ve çerçevesinin Helsinki Bakanlar Bildirgesi’nce belirlenmiş olduğu, bu kapsamın ülkemize uyarlanması ve öncelik sıralamasının yapılması gerektiği konusunda uzlaşma sağlandı.
Çalışma grubunda Türkiye Psikiyatri Derneği olarak yer alacağımızı bildirdim. Gonca Soygüt Türk Psikologlar Derneği’nin yer alacağını, kişi adını daha sonra bildireceklerini bildirdi. Dr. Oğuz Karamustafalıoğlu katılmak istediğini bildirdi. RS Daire Başkanı sanırım zorunlu olarak ÇG üyesi. Başka katılımcıların da başvurusu e-posta grubunda alınacak. Sanırım bu grup Aralık’ta veya Ocak (2007’de) çalışmaya başlar.
2. Toplum Tabanlı Ruh Sağlığı Çalışmaları
Bu başlık altında ayrıntılara girilmedi. Zaten bazı alt başlıklar 1. gündem maddesinde tartışılmıştı. Kurulacak çalışma grubunun üç gündem maddesini de çalışması önerildi. Ben yasa ve diğer gündem maddelerinin aynı grupta çalışılamayacağını savundum. İkna edici olamadım. Kurulacak çalışma grubu gündemin ilk üç maddesini çalışacak.
3. Ruh Sağlığı Yasa Tasarısı Taslağı
SB elinde bulunan (1999 veya 2000 tarihli) bir yasa taslağından söz edildi. Ama sanırım bu 1993-1994 tarihli bir çalışma. TPD taslağı ile o taslağın birleştirilmesi gibi bir çalışma planından söz edildi. Ben TPD hazırlıklarından ve yeni gözden geçirme çalışmasından söz ettim. Bu ayrıntılar çalışma grubunda belirlenir. Biz TPD olarak revizyon çalışmamızı bitirmiş olursak (ki mümkün) birçok açıdan önde olup gündem belirleyici olabiliriz.
4. Orta ve Yüksek Güvenlikli Servisler/Hastaneler
Başlık Adalet Bakanlığı’nın elindeki bir taslağın değerlendirilmesi amacıyla Sağlık Bakanlığı’na sunulan (Adli Psikiyatri BÇB raporu) TPD görüşleri doğrultusunda tartışıldı. “Adalet Bakanlığı kendi işini bize mi yüklüyor?” sorusunun yanıtı arandı. Adalet Bakanlığı bünyesinde bir kurum tanımı yapılmaya çalışıldı. Dr. Medaim Yanık’ın da desteği ile yüksek ve orta güvenlikli servislerin bölge ruh sağlığı hastaneleri kapsamında yapılandırılması görüşü benimsendi.
5. Akılcı İlaç Yazımı
Bütçe Uygulama Talimatı için genel ilkeleri tanımlayan bir algoritma hazırlanması ve Maliye Bakanlığı’na iletilmesi kararlaştırıldı.
6. Acil İlaç Listesinin standardizasyonu
Bu konuda Dünya Sağlık Örgütü’nün hazırladığı zorunlu ilaçlar listesinin kullanılması gerektiği konusunda uzlaşıldı.
7. Alt Çalışma Gruplarının ve Görev Alacak Personelin Belirlenmesi
Yukarıda da yazdığım gibi tam görevlendirme e-posta grubunda yazışma yoluyla yapılacak.
8. Ruh Sağlığı Hastanelerine Hasta sevki çizelgesinde değişiklik (Dr. Medaim Yanık tarafından önerilen gündem maddesi) .
Sağlık Bakanlığı’na katılan ya da yeni açılan ruh sağlığı hastanelerinin hasta sevk listesine eklenmesi. Bu konu kabul gördü. Liste yenilenecek.
EK: TÜRKİYE'DE RUH SAĞLIĞI HİZMETLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ ÇALIŞMA GRUBU RAPORU
A -YATAK SAYISININ ARTIRILMASI
1) HER İL DEVLET HASTANESİNDE VE BÜYÜK İLÇE HASTANELERİNDE NÜFUSA ORANTILI SAYIDA YATAĞA HAİZ PSİKİYATRİ SERVİSİ AÇILMASI VE YETERLİ SAYIDA PSİKİYATRİ UZMANI VE SACLIK PERSONELİ ATANMASI ÇALIŞMALARININ TAMAMLANMASI (BİRİNCİ DERECEDE ONCELIKLI)
1.1 Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlü2ünün 16.01.2006 tarih ve 0200 sayılı
Yazısı:
Türkiye' de Ruh Sağlığı hizmetlerinin iyileştirilmesi amacıyla, her il devlet hastanesi ile büyük ilçe devlet hastanelerinde, hastane yatak sayısı ile orantılı olarak 5 yataktan başlamak üzere psikiyatri servisleri oluşturulması sağlanmıştır.
1.2 Personel Genel Müdürlü2ünün 24.11.2005 tarih ve 28695 sayılı yazısı:
Ruh sağlığı çalışanlarının sayısının artırılması amacıyla kadro imkânları ölçüsünde diğer unvanlarda veya branşlarda olduğu gibi insan sağlığında ruh sağlığının öneminden dolayı ihtiyaç duyulan yerlere 657 sayılı Kanun ve 4924 sayılı Kanun kapsamında sözleşmeli ve kadrolu ruh sağlığı ve hastalıkları ile çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı, psikolog ve sosyal çalışmacı alımı yapılmaktadır. İhtiyacın karşılanabilmesi için 5371 sayılı Kanunla devlet hizmeti yükümlülüğü getirildiği gibi yeni politikalar da üretilmeye çalışılmaktadır.
1.3 Sa2lık E2itim Genel Müdürlü2ünün 25.11.2005 tarih ve 7795 sayılı yazısı:
Sağlık Bakanlığı olarak asistan planlamasında ülkemizin uzman hekim gereksinimi göz önünde bulundurularak alınması gereken asistan sayısı hesaplanmakta, bu nedenle ülkemizdeki o branştaki nüfus başına düşen uzman hekim sayısı ile Avrupa Birliği ülkelerindeki ortalama uzman hekim sayıları ve Sağlık Bakanlığı uzman hekim istihdam politikaları göz önünde tutularak asistan planlaması yapılmaktadır. Ayrıca her bir klinikte bulunması gereken asistan sayısı o kliniğin yalnızca yatak sayısına bağlı olarak değil kliniğin fonksiyonel kapasitesi göz önünde bulundurularak planlanmaktadır. Bu kapsamda yapılan çalışmalar doğrultusunda uzmanlık eğitimi verilebilecek kapasiteye sahip hastanelerimizde uzmanlık eğitiminin aksatılmadan yürütülmesi için yeni klinikler açılabilmektedir.
2) MEVCUT VE AÇILACAK PSİKİYA TRİ SERVİSLERİNİN AKUT PSİKİYA TRİ BAKIM İÇİN UYGUNLAŞTIRILMASI (BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ)
2.1 Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlü2ünün 16.01.2006 tarih ve 0200 sayılı
Mevcut ve açılacak psikiyatri servislerinin akut psikiyatrik bakım için uygunlaştırılması hususunda illere gerekli talimat verilmiştir.
1
B- RUH SAGLIGI CALISANLAR/NIN SAYISININ ARTTIR/LMASI
1) ERİŞKİN, ÇOCUK VE ERGEN PSİKİYATRİSİ UZMAN SAYISININ ARTTIRILMASI
NOT: Yetişkin, çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanlık eğitimi için (kinlik başına 8 olan asistan sayısının 12 ye yükseltilmesi ve üniversite asistan kadrolarının arttırılması yoluyla) kadrolarının arttırılması,
NOT: Eğitim hastanelerinde çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanlık eğitiminin verilmesi, şeflik kadrolarının açılması (birinci derecede öncelikli)
1.1 Personel Genel Müdürlü2ünün 24.11.2005 tarih ve 28695 sayılı yazısı:
Sağlık kurumlarımızda ihtiyaç duyulan ruh sağlığı ve hastalıkları ile çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları uzman ihtiyacım karşılamak için Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü'nün planlaması ile Tıpta Uzmanlık Tüzüğü kapsamında her yıl Nisan ve Eylül Aylarında açılan tıpta uzmanlık sınavı sonrasında sınavda başarılı olan tabiplerden eğitim hastanelerimize asistan atamaları yapılmaktadır. 2004 Eylül, 2005 Nisan ve Eylül döneminde yapılan TUS' da 143 adet Ruh Sağlığı ve Hastalıkları branşında boş asistan kontenjan ilan edilmiş, sınavda başarılı olanların atamaları yapılmıştır.
NOT: Eğitim hastanelerinde eğitim verilmeye başlanana kadar çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanlık eğitimi için üniversitelerde Sağlık Bakanlığı kadrolarının ivedilikle açılması (birinci derecede öncelikli)
2) EGİTİM HASTANELERİNDEKİ KALDIRILMASI DÜŞÜNÜLEN UZMAN KADROLARININ HASTANE İHTİYAÇLARINA GÖRE 3 YILLIK BİR GEÇİŞ DÖNEMİ İÇİN KORUNMASI
3) PSIKIY A TRİ ALANINDA YETİŞMİŞ YARDIMCI SAGLIK PERSONELİ VE HİZMETLİLERİNİN SERTİFİKASYON YOLU İLE AYNI ALANDA ÇALIŞMA SÜREKLİLİGİNİN SAGLANMASI (SETİFİKASYON YOLUYLA)(BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ)
4) PSİKOLOGLARIN HASTANEDEKİ GÖREV TANIMLARININ YENİDEN YAPILMASI (ÖNCELİKLİ)
5) PSİKOLOG, SOSYAL ÇALIŞMACI, PSİKİYATRİ HEMŞİRESİ GİBİ SAGLIK MESLEK GRUPLARI İÇİNDE YER ALAN PERSONELİN YETERLİ SA YIY A YÜKSELTİLMESİ VE MESLEK İÇİ EGİTİMLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ(ÖNCELİKLİ)
5.1 Personel Genel Müdürlü2ünün 03.03.2006 tarih ve 4420 sayılı yazısı:
Bakanlığımızda Ruh Sağlığı Hizmetleri alanında görev yapan 223 sosyal çalışmacı, 453 psikolog ve 577 psikiyatri uzmanı bulunmaktadır.
3
C-MEVZUAT
1) PSİKİYATRİK HASTA HAKLARINI KORUMA YASASININ FARKLI ÖZELLİGİ NEDENİYLE GENEL SAGLIK YASASINDAN AYRI OLARAK ELE ALINMASI, (ACİL)
NOT: (Adalet Bakanlığı ile görüşülerek Türkiye Psikiyatri Derneği'nce hazırlanan "Psikiyatrik Hasta Haklarını Koruma Yasası" taslağının adının "Ruh Sağlığı Yasası" şeklinde değiştirilmesi, güncellenmesi ve farklı özelliği nedeniyle genel sağlık yasasından ayrı olarak ele alınması hususunun belirtilmesi)
2) HASTA BAKIMININ NİTELİGİNİ ARTTIRMAK AMACIYLA DÜNYA SAGLIK ÖRGÜTÜ VE A VRUPA BİRLİGİ NORMLARININ GÖZ ÖNÜNDE TUTULARAK GÜNLÜK HASTA BAKIM SÜRE VE SAYISININ BELİRLENMESİ
3) SAGLIK BAKANLIGI RUH SAGLIGI DAİRESİ BÜNYESİNDE ÇOCUK VE ERGEN PSİKİYATRİSİ ŞUBESİNİN OLUŞTURULMASI
4) ULUSAL RUH SAGLIGI ENSTİTÜSÜNÜN KURULMASI
5) ACİL MÜDAHALE VE PSİKİYATRİK YOGUN BAKIM HİZMETLERİNİN ÖZEL OLARAK ÜCRETLENDİRİLMESİ VE BU BİRİMDE ÇALIŞANLARIN DÖNER SERMAYE KA TKI PA YLARININ ARTTIRILMASI HUSUSUNUN ARAŞTIRMA PLANLAMA VE KOORDİNASYON DAİRESİ BAŞKANLIGINA YAZILI OLARAK AKTARILMASI. (BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ)
NOT: Psikiyatrik hizmetlerin yüksek ücretlendirilmesi,
6) AKILCI İLAÇ YAZIM KURALLARININ GELİŞTİRİLMESİ
7) KRONİK RUH HASTALARINA YEŞİL KART ÇIKARILMASINDA KOLAYLIK SAGLANMASI VE VİZELERİNİN SÜRESİZ OLMASI (BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ)
7.1 Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlü2:ünün 16.01.2006 tarih ve 0200 sayılı
Yeşil kart sayılı kanun kapsamında ödeme gücü olmayan vatandaşların tedavi giderleri kanunu ve yönetmelik değişikliği yapılması gerekir.
8) 2005 YILI DÜNYA SAGLIK ÖRGÜTÜ ODAK NOKTALARI TOPLANTISININ TÜRKİYE'DE YAPILMASI (NİSAN 2005)
4
9) KONGRE VE EGİTİM TOPLANTILARINA KA TILIMIN TEŞVİK EDİLMESİ VE GÖREVLENDİRME İLE KATILIMIN SAGLANMASI (TAMAMLANDI)
NOT: 20.07.2004 tarihli ve 12476(2004/97) Genelge ile düzenleme yapılmıştır.
10) HERHANGİ BİR SAGLIK KURULUNDA (TRAFİK YASASINDA YER ALDIĞI
GİBİ) PSİKİYA TRİ UZMANI YERİNE HEKİM OLMAYANLARIN
GÖREVLENDİRİLMESİNİN ÖNLENMESİ (ACİL)
10.1 Tıp Meslekleri Daire Başkanlığının 01.03.2006 tarih ve 2080 sayılı yazısı:
Bu yazı ile belirtilen mevzuatlarda konunun bu şekilde yer almasına rağmen, ülkede serbest tababet icrasını düzenleyen 1219 sayılı "Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun" da psikologların mesleklerini serbest olarak İcra etme hak ve yetkisinin olmaması ve bir insanın beden ve ruh sağlığı hakkında karar verme yetkisinin tabiplere verilmiş olması nedeniyle, Tıp Meslekleri Daire Başkanlığınca İl Sağlık Müdürlüklerine verilen görüşlerde sağlık kurulu raporu tanzim edilirken Psikologların sağlık kurulunda görev alamayacağı, ancak ilgili uzmanın sorumluluğunda mesleklerini icra edebilecekleri belirtilmiştir.
5
D-HİZMET
1) RUH SAGLIGI HASTANESİ VEYA KLİNİKLERE BAGLI REHABİLİTASYON MERKEZLERİNİN KURULMASI (BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ)
2)RUHSAL RAHA TSIZLIGI OLANLARIN NAKLİYLE
DÜZENLEMELERİ ÇAGDAŞ HUKUKA GÖRE DÜZENLENMESİ
İLGİLİ
NOT: Bakanlığımızca yürütülmekte olan ruh sağlığı hizmetlerinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi çalışmalarının bir bölümü olarak ruh hastalarının bulundukları yerlerde tedavi ve kontrolleri ile bu konuda özel dal hastaneleri olarak ruh sağlığı ve hastalıkları hastanelerine sevkleri ve hastaneden çıkışlarında ayaktan takipleri konusunda yeniden düzenleme yapılması ihtiyacı ortaya çıkmış ve bu doğrultuda 13.10.2005 tarih ve 14160 sayılı daimi genelge yayınlanmıştır.
Anılan genelge kapsamında;
1. Ruhsal problemi bulunan hastaların öncelikle kendi illerinde teşhis, tedavi ve rehabilitasyonlarının sağlanması,
2. Sevkinde zorunluluk görülen hastaların bulundukları illerden bölge hastanelerine sevklerinde bölgelendirme sistemi esas alınmak suretiyle, illerin öncelikle kendi bölge hastanelerine hasta sevk ederek gereksiz sevklerin ve yığılmaların engellenmesi,
3) RUH SAGLIGI ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİNİN İŞLEVSEL HALE GETİRİLMESİ VE KRONİK HASTALARIN TAKİBİ (RS 40 FORMLARI)
NOT: Koruyucu Sağlık Hizmetleri kapsamında değerlendirilen Ruh Sağlığı Hizmetlerinin yürütülmesinde kullanılan "Ruh Sağlığı Formları" olarak tanımlanan (RS 10, 20, 30, 40, 50) formlarının günümüz gereklerine cevap verememesi nedeniyle güncelleştirilmesinin zarureti ortaya çıkmıştır. Genel Müdürlüğümüzce güncellenen formlar Bilgi İşlem Daire Başkanlığınca oluşturulan "Form Revizyon Komisyonu"nda görüşülerek onaylanmış ve 13.10.2005 tarih ve 14160 sayılı daimi genelgemiz ile onaylanan formlar 81 ilde uygulanmaya başlanılmıştır.
Ayrıca anılan formlardan Bakanlığımıza gönderilen RS 40 ve RS 50 formları Temel Sağlık İstatistik Modülü (TSİMWEB) ile uyumlaştırılmıştır. Kronik hastaların takibinin bahsi geçen formlar aracılığıyla düzenli olarak yapılabilmesi amacıyla Aile Hekimliği Daire Başkanlığı ile ortaklaşa çalışmalara devam edilmektedir.
4) KORUNMAYA MUHTAÇ PSİKİYATRİ HASTALARI İÇİN BAKIM EVLERİNİN AÇILMASI(ÖNCELİKLİ)
5)PSIKIYATRİ SERVİSLERİNDE VE BİRİNCİ BASAMAK SAGLIK
KURULUŞLARINDA DSÖ TARAFINDAN TANIMLANAN TEMEL İLAÇLARIN BULUNDURULMASI VE İHTİYACIOLANLARA ÜCRETSİZ OLARAK SAGLANMASI (BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ)
6
E- KORUYUCU RUH SAGLIGI
1) MADDE BAGIMLILIGI, ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI, ŞİDDET, İNTİHAR, AFET GİBİ TOPLUM RUH SAGLIGI İÇİN RİSK OLUŞTURAN KONULARDA ÇALIŞMA GRUPLARI OLUŞTURULMASI (BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ)
EK:
1) Komisyonun düzenli olarak 3 ayda bir toplanması (ÇOK ÖNEMLİ)